از همان ابتدا طرح موافقان و مخالفان بسیاری پیدا کرد؛ برخی معتقد بودند که این طرح در نهایت منجر به ارتقای سلامت شهروندان میشود و به حفظ محیطزیست تهران کمک میکند. برخی اما معتقد بودند این طرح منابع آبی زیرزمینی تهران را با مشکل مواجه میکند. البته تعداد موافقان در اجرای طرح بسیار بیشتر از مخالفان بود و سرانجام با بررسی کارشناسانه طرح به تصویب رسید. در این میان اجرای طرح طی سالهای بسیار با پیشرفتی روبهرو نشد تا در مدیریت شهری قبلی و فعلی اجرای جدی طرح در دستور کار شرکت فاضلاب تهران با هماهنگی و همکاری شهرداری قرار گرفت. حالا یکی از مهمترین سؤالاتی که مطرح است به میزان اجرایی شدن طرح فاضلاب تهران و تعداد انشعابات واگذار شده آن برمیگردد. اعضای شورای شهر، محمد سالاری و مهدی چمران در اینباره نکاتی را با همشهری در میان گذاشتند.
سالاری که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران است در این رابطه ابتدا وارد بحث اعتبارات شده و میگوید: شرکت فاضلاب تهران برای اجرای شبکه فاضلاب اعتبارات لازم را از بانک جهانی و بانک توسعه اسلامی تأمین کرده است. وی سپس درباره میزان اجرا شده طرح اینطور عنوان میکند که با توجه به بررسیهای شورای شهر از 9هزار کیلومتر، فقط حدود 5 - 4/5هزار کیلومتر تا به الآن اجرا شده؛ یعنی4 - 4/5هزار کیلومتر هنوز باقیمانده است.
سالاری اعتقاد دارد که شبکه شرکت فاضلاب تهران به لحاظ سختافزاری و نرمافزاری و تجهیزات توانایی اجرای سالانه هزار کیلومتر سیستم فاضلاب شهری را دارد و میتواند حداکثر در 5سال آینده این میزان باقیمانده را به اتمام برساند. این عضو شورای شهر تهران اما میگوید با وجود سرعتی که اجرای طرح تا به حال داشته، 16-15سال دیگر برای اتمام طرح زمان نیاز است. حال نکته سالاری این است که با توجه به عمر مفید لولههای شبکه فاضلاب -که در حدود 33سال است- اگر پس از 15سال دیگر کار تمام شود، باید دوباره کار از سرخط شروع شود و شرکت فاضلاب اقدام به لولهگذاری و تعمیرات کند.
خلاصه حرفهای وی این میشود که با وجود 3مقوله تأمین اعتبار، توانایی اجرایی شرکت فاضلاب و ضرورت این شبکه بر سلامت شهروندان و حفظ محیطزیست چرا باید سیستم شبکه با این تأخیر روبهرو شود. وی در پاسخ به این سؤال که مشارکت مردم در این میان چگونه میتواند باشد، میگوید: «برخی از شهروندان بهخاطر مشکلات حفاری مثل تنگشدن معابر با سامانههای 137و 1888تماس میگیرند و این سرانجام باعث تعطیل شدن کار در برخی مناطق میشود. البته اطلاعرسانی لازم از سوی این سامانهها میتواند ضرورت و مزایای اجرای این طرح را برای شهروندان روشن کند.» تشکیل جلسهای با حضور مسئولان فاضلاب، شهرداری تهران و اعضای شورای شهر دیگر راهکاری بود که سالاری برای برطرف شدن مشکلات کاری فاضلاب شهر تهران داد. چمران، دیگر عضو شورای شهر نیز معتقد است که با روند فعلی تکمیل شبکه فاضلاب تهران، سالها طول میکشد تا به سرانجام برسد. وی هم میگوید که شرکت فاضلاب اعتبارات لازم را در اختیار دارد و از سال80 با تلاش شورای شهر، اعتبارات شرکت فاضلاب بهمیزان قابل توجهی افزایش یافته است.
پیشینه تاریخی شبکه فاضلاب شهر تهران
پیشینههای تاریخی نشان میدهد که در دورههای قبلی نیز توسعه شبکه فاضلاب با تأخیر روبهرو بوده است؛ چنان که رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای دوره سوم معتقد بود شبکه فاضلاب تهران به هیچ وجه تا افق سال97 تکمیل نخواهد شد. البته وی آن زمان اعلام کرد که تنها یکسوم منابع مورد نظر تأمین شده است.
در همان دوره حسن بیادی، نایبرئیس پیشین شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه شرکت فاضلاب برای دفع فاضلاب برنامهای ندارد، گفت: شرکت فاضلاب باید یک سیاست جدی را برای کاهش فاضلاب تهران درنظر بگیرد. در کنار اینها میتوان به اظهارات وزیر نیرو در سال گذشته نیز اشاره کرد؛ در بهمنماه سال 92پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو از قول چیتچیان گزارش داد: «درصورتی که اعتبارات مورد نیاز برای این طرح فراهم شود، طی 10سال آینده میتوانیم تمام مشکلات فاضلاب تهران را برطرف کنیم. این طرح دارای چند مدل بوده و هماکنون چند نمونه آن در حال بهرهبرداری است.» اینطور که مصرزاده، معاون مهندسی و توسعه شرکت فاضلاب تهران به همشهری گزارش داد از کل 9هزار کیلومتر شبکه، تا آخر سال 92، میزان 5100کیلومتر شبکه انجام شده است. تا آخر همین سال از 900هزار انشعاب، 470هزار انشعاب وصل شده است و 55/1درصد شهروندان تهرانی از آن بهرهمند میشوند.
افق ترسیمی شرکت فاضلاب تهران
این شرکت همچنین با توجه به اعلام مسئولان وزارت نیرو و فاضلاب تهران پیشبینی کرده است در افق 10ساله (یعنی سال1403) مابقی کار را به اتمام برساند. البته با توجه به رفع مشکلات اعتباراتی و تفاهمنامهها و فاینانسها احتمال تمام شدن کار را زودتر هم میداند.
بهطور نمونه قرار بوده شبکه فاضلاب منطقه 22از 3تا 4سال آینده شروع شود اما با تفاهمنامه میان شهرداری این منطقه با شرکت فاضلاب اجرای این طرح در منطقه 22امسال آغاز میشود. پیشبینی شرکت فاضلاب تهران این است که تا آخر سال 93، شبکه فاضلاب برای 65درصد مردم پایتخت اجرا شود.
مزایای اجرای شبکه فاضلاب شهری تهران
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر، مزایای شبکه فاضلاب را چنین برشمرد:
ممانعت از حفر چاههای جذبی دفع فاضلاب
تأمین منابع آب برای آبیاری فضاهای سبز و جنگلهای تهران
ایجاد تصفیهخانههایی خوب برای توسعه و زندهکردن فضای سبز
تبدیل فرصت به تهدید در جنوب شهر درحالیکه با بحران کمآبی روبهرو هستیم.
با ایجاد شبکه فاضلاب، سرریز شدن فاضلاب به جنوب شهر مهار میشود.